آب انبار باسیلیکا که به آب انبار یرباتان سیسترن نیز معروف است، یکی از جذاب‌ترین اماکن تاریخی استانبول ترکیه است. این مخزن عظیم آب زیرزمینی که در قرن ششم در زمان امپراتوری بیزانس ساخته شد، برای تأمین آب شهر در مواقع خشکسالی و محاصره استفاده می‌شد. امروزه این آب انبار یک جاذبه توریستی محبوب و مکانی است، برای دوستداران تاریخ و علاقه‌مندان به معماری که می‌بایست از آن بازدید کنند. در این مقاله که توسط مجله گردشگری سفرهای پایتخت تهیه شده است، برخی از حقایق جالب در مورد آب انبار باسیلیکا، تاریخچه و اهمیت آن را بررسی خواهیم کرد.
آب انبار باسیلیکا کجاست؟
آب انبار باسیلیکا در سال‌های ۵۶۵-۵۲۶ میلادی در دوران امپراطوری بیزانس و به دستور ژوستینیانوس اول ساخته شده و امروزه به یکی از معروف‌ترین اماکن دیدنی استانبول ترکیه تبدیل شده است. نام این آب انبار برگرفته از کلمه باسیلیکا، به معنای کلیسای کاتولیک، است؛ زیرا در زمان رومیان باستان، این آب انبار به عنوان یک کلیسای بزرگ کاربری داشته و مردم تا امروز آن را به همین نام میشناسند.
آب انبار باسیلیکا سیسترن در قلب منطقه تاریخی استانبول، یعنی در محله سلطان احمد واقع شده است. موقعیت جغرافیایی این آب انبار، یکی از مزایای رقابتی آن برای گردشگران محسوب می‌شود. بازدیدکنندگان می‌توانند با استفاده از انواع وسایل حمل و نقل عمومی مانند مترو، اتوبوس، ون، تراموا، تاکسی و مینی‌بوس خود را به این آب انبار تاریخی برسانند.
آدرس آب انبار باسیلیکا: شهر استانبول، منطقه فاتح، محله سلطان احمد، در ۱۵۰ متری جنوب غربی ایاصوفیه، محله علم‌دار، خیابان یرباتان
تاریخچه آب انبار باسیلیکا
ژوستینین اول، پادشاه امپراتوری بیزانسی در ۱۵۰۰ سال پیش، تشخیص داد که امپراطوری آن به یک مخزن آب دائمی برای تأمین آب کاخ امپراتوری و ساختمان‌های اطراف آن هنگام حمله دشمنان نیازمند است. مکان موردنظر پادشاه ابتدا به عنوان کلیسا فعالیت داشته و پس از دستور پادشاه بیزانسی در زیرزمین آن با به‌کارگرفتن هزاران اسیر جنگی سردابی برای تأمین آب استانبول ساخته شد که امروزه به عنوان آب انبار باسیلیکا شهرت دارد.
به‌مرورزمان و پس از تکمیل سرداب، یک سیستم فیلتر و تصفیه آب نیز در آب انبار تعبیه شد. در ابتدا این آب انبار فقط آب موردنیاز کاخ امپراتوری و دیگر ساختمان‌های مرکز شهر یا به‌اصطلاح تپه اول را فراهم می‌کرد، اما بعدها برای تأمین آب کل شهر از آن استفاده می‌شد.
جالب است بدانید، آب انبار باسیلیکا، اهمیت بسیاری به‌عنوان منبع اصلی آب در دوران خشکسالی و کم‌آبی شهر داشت. این آب انبار مدتی پس از سال ۱۴۵۳، به دستور پادشاه عثمانی کاربری خود را از دست داد و امروزه به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری استانبول معرفی می‌شود.
معماری آب انبار باسیلیکا
آب انبار باسیلیکا استانبول اندازه یک کلیسای جامع است. اتاقی زیرزمینی به ابعاد تقریباً ۱۳۸ متر در ۶۵ متر؛ یعنی حدود ۹۸۰۰ مترمربع مساحت دارد. معماری این آب انبار قدیمی به سبک ایونی، کورینتی و دوریک طراحی شده است. از جمله ویژگی‌های معماری این جاذبه تاریخی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- سیسترن با استفاده از مواد بازیافتی ساخته شده است. بسیاری از ستون‌های مرمری مورداستفاده در ساخت‌وساز از سازه‌های رومی قبلی بازیافت شده‌اند و برخی از حکاکی‌های روی ستون‌ها منشأ مسیحی دارند.
- این آبانبار قادر است تا ۸۰,۰۰۰ مترمکعب آب را در خود نگه دارد که برای چند ماه آب شهر استانبول کافی است.
- این آب انبار دارای ۳۳۶ ستون مرمری است که هر کدام ۹ متر ارتفاع دارند. برخی از ستون‌ها در طول قرن‌ها آسیب‌دیده‌اند، اما بیشتر آنها بازسازی شده‌اند. فاصله ستون‌ها با یکدیگر حدود ۴ متر و ۸۰ سانتی‌متر بوده و در ۱۲ ردیف وجود دارند که هر ردیف دارای ۲۸ ستون است.
- سرستون‌ها، از جاذبه‌های دیدنی این مکان بوده و برخی از آنها معابد مختلف به آبانبار باسیلیکا منتقل شده‌اند.
بخش‌های مختلف آب انبار باسیلیکا
آب انبار باسیلیکا از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که در ادامه به شرح هر یک از آنها می‌پردازیم:
ستون‌ها
دررابطه‌با ستون‌ها پیش‌تر به طور کامل توضیحاتی ارائه شده است، اما لازم است بدانید، این آب انبار به‌خاطر دو سر مدوسا که در پایه دو ستون قرار دارد، مشهور است. اعتقاد بر این است که سرها برای دفع ارواح شیطانی در آنجا قرار داده شده است. این ستون‌ها سوژه عکاسی بازدیدکنندگان آب انبار هستند. بنابراین می‌توان گفت ستون‌ها در این بنای تاریخی از اهمیت بالایی برخوردارند.
دیوارها
برای ورود به داخل آب انبار باسیلیکا می‌بایست از ۵۲ پله سنگی پایین بروید. دیوارهای آب انبار از جنس آجرنسوز به ضخامت ۴ متر است و برای اینکه آب به داخل دیوارها نفوذ نکرده و موجب پوسیدگی و از بین رفتن آنها نشود، از ملات ضد آب استفاده شده است.
کافه باسیلیکا
این کافه تنها مکان رفاهی در آب انبار است که برای استراحتی کوتاه در نزدیکی درب ورودی تعبیه شده است. شما می‌توانید در فضای دنج و آرام کافه استراحت کرده و خود را به یک چای و باقلوای استانبولی دعوت کنید.
امکانات آب انبار باسیلیکا
داخل آب انبار باسیلیکا امکانات رفاهی خاصی وجود ندارد، اما جای نگرانی نیست؛ زیرا به دلیل موقعیت مناسب آن که در محدوده تاریخی سلطان احمد واقع شده است، در اطراف آب انبار به انواع امکانات رفاهی دسترسی دارید. این آب انبار در سال ۲۰۱۷ بازسازی شده و طی این بازسازی، مجسمه‌ها مقاوم‌سازی شده و با تزیینات زیبایی به آنها اضافه شده است. همچنین داخل آب درون آب انبار باسیلیکا نورپردازی انجام شده، اما باز هم تاریک است و می‌بایست با خود چراغ‌قوه همراه داشته باشید.
علاوه بر این، کافه باسیلیکا نیز از جاهای دنجی است که صرف یک میان‌وعده مانند چای و باقلوا در آرامش کافه خالی از لطف نیست و به گردشگران و بازدیدکنندگان عزیز پیشنهاد می‌شود.
شرایط بازدید از آب انبار باسیلیکا
ازآنجایی‌که در شش‌ماهه ابتدایی سال، سفر به استانبول با تقاضای زیادی روبه‌رو است. برای بازدید از جاذبه‌های گردشگری در فصل بهار و تابستان با ازدحام جمعیت روبه‌رو می‌شوید. این موضوع ممکن است کیفیت سفر شما را کاهش دهد. همچنین قیمت‌ها در فصول پرطرف‌دار سال بیشتر بوده و سفر پرهزینه‌ای را حاصل می‌شود.
بنابراین، بهتر است، برای بازدید از اماکن دیدنی استانبول به‌ویژه آب انبار باسیلیکا، در اوایل فصل پاییز اقدام نمایید. در ادامه شرایط ساعت و قیمت بازدید از آب انبار شرح داده شده است:
- هزینه بازدید از آبانبار باسیلیکا سیسترن، ۵۰ لیر ترکیه است. البته بهتر است بدانید، ورود برای کودکان زیر ۸ سال رایگان است.
- پرداخت هزینه بلیط با کارت اعتباری ممکن نیست.
- ساعت‌های بازدید از آب انبار باسیلیکا در تمام روزهای هفته از ساعت ۹ صبح تا ۶:۳۰ عصر است. در نظر داشته باشید، این آبانبار در فصل زمستان، یک ساعت زودتر تعطیل می‌شود.
جاهای دیدنی نزدیک به آب انبار باسیلیکا
آب انبار باسیلیکا، به دلیل موقعیت جغرافیایی مطلوب خود، در نزدیکی بسیاری از جاذبه‌های گردشگری معروف استانبول واقع شده است. بنابراین گردشگران می‌توانند پس از بازدید از آب انبار باسیلیکا، از اماکن دیدنی دیگر نیز، بازدید نمایند. در ادامه به معرفی برخی از جاهای دیدنی در نزدیکی آب انبار می‌پردازیم:
مسجد ایاصوفیه
معماری بنا، تزیینات داخل آن، نقاشی‌های بیزانسی تاریخی، ستون‌های مرمرین فوق‌العاده زیبا، همگی از زیبایی‌های مسجد ایاصوفیه بوده که سالانه گردشگران زیادی را به سوی خود می‌کشاند. این مسجد در گذشته به عنوان کلیسا شناخته شده . از سال ۲۰۲۰ عنوان مسجد را به خود گرفته. اکنون برای بازدید از آن می‌بایست مانند موزه بلیط تهیه کنید. مسجد ایاصوفیه درست مقابل آب انبار باسیلیکا واقع شده است.
مسجد سلطان احمد
مسجد سلطان احمد یا مسجد آبی، معروف‌ترین بنای تاریخی به‌جامانده از دوران سلطنت سلطان احمد عثمانی است. برای بازدید از آن نیازی به تهیه بلیط ندارید. می‌توانید در تمام ساعات به جز زمان برگزاری نماز جماعت به‌صورت رایگان و با لباس‌های پوشیده از این مسجد بازدید کنید. از آب انبار باسیلیکا تا مسجد سلطان احمد حدود ۵ دقیقه پیاده‌راه است.
کلیسا ایا ایرنه
کلیسا ایا ایرنه به معنای قطعه مقدس، اولین کلیسای ساخته شده در قسطنطنیه یا همان استانبول امروزی و مرکز تجمع مسیحیان استانبول بوده است. این کلیسا بارها بازسازی شده و تزیینات زیبا و خیره‌کننده‌ای را درون خود جای‌داده است. بهتر است بدانید که کنسرت‌های فستیوال بین‌المللی استانبول در موزه ایا ایرنه برگزار می‌شود. این کلیسا در محوطه توپکاپی قرار داشته و تا آب انبار باسیلیکا حدود ۸ الی ۱۰ دقیقه پیاده‌راه دارد.
کاخ توپکاپی
کاخ توپکاپی، یکی از بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین بناهای تاریخی استانبول و حتی جهان است. وسعت آن می‌تواند به اندازه یک شهر مستقل باشد. این کاخ به مدت ۴ قرن، مرکز فرمانروایی پادشاهان عثمانی بوده و تاریخ شگفت‌انگیزی را توصیف می‌کند. بنابراین ورود به این کاخ برای گردشگران از جذابیت‌های بسیاری برخوردار است. از آب انبار باسیلیکا تا کاخ توپکاپی حدود ۵ دقیقه پیاده‌راه است.
موزه فرش
موزه فرش که به موزه هنرهای اسلامی و ترکی نیز شهرت دارد. در زمان سلطان سلیمان محتشم، کاخ خدیجه سلطان، خواهر پادشاه عثمانی بوده است. این موزه اکنون به مکانی برای بازدید از انواع هنرهای اسلامی و ترکی مانند آثار خوش‌نویسی اسلامی، کاشی و تذهیب‌های خطی، مردم‌نگاری فرهنگ‌های مختلف ترکیه و آثار هنری متنوع و ارزشمندی از این قبیل تبدیل شده است. شما می‌توانید با ۵ دقیقه پیاده‌روی از آب انبار باسیلیکا به این موزه برسید.
لازم به ذکر است، علاوه بر اماکن یاد شده. جاذبه‌های گردشگری دیگری نیز از قبیل فواره آلمانی‌ها، مدرسه جعفر آقا و حمام خرم سلطان، در نزدیکی آب انبار باسیلیکا قرار داشته که می‌توانید از آنها نیز بازدید کنید.
هتل‌های نزدیک به آب انبار باسیلیکا
ازآنجایی‌که آب انبار باسیلیکا، یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری استانبول محسوب می‌شود. سالانه میزبان تعداد بی‌شماری از گردشگران از سراسر دنیا خواهد بود. بنابراین نزدیکی آن به هتل‌ها و اقامتگاه‌های شهر، برای تسهیل رفت‌وآمد گردشگران بسیار حائز اهمیت است. در ادامه به برخی از هتل‌هایی که در نزدیکی آب انبار باسیلیکا واقع شده‌اند، اشاره می‌شود:
- هتل نِنا؛ در فاصله ۵۰۰ متر
- هتل مینا؛ در فاصله ۶۵۰ متر
- هتل تریا استانبول؛ در فاصله ۸۰۰ متر
- هتل گلدن کراون؛ در فاصله ۱ کیلومتر
رستوران‌های نزدیک به آب انبار باسیلیکا
یکی از مهم‌ترین امکانات برای هر جاذبه گردشگری نزدیکی آن به کافه‌ها و رستوران‌های معروف شهر، برای رفاه حال گردشگران است. یکی از مزایای آب انبار باسیلیکا، موقعیت جغرافیایی مناسب و نزدیکی آن به رستوران‌های متنوع، مطرح و باکیفیت استانبول است. از جمله این غذاخوری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- رستوران کوفتجسی سلیم اوستا؛ در فاصله ۱۹۰ متر
- رستوران مادو؛ در فاصله ۲۵۰ متر
- رستوران مک دونالد؛ در فاصله ۴۰۰ متر
- رستوران چیدم پاستانیسی؛ در فاصله ۴۰۰ متر
- رستوران بسو بیسترو؛ در فاصله ۴۵۰ متر
سخن پایانی
در مطالب فوق به معرفی یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری استانبول ترکیه، آبانبار باسیلیکا و بررسی امکانات، ویژگی‌ها و دیدنی‌های آن پرداخته‌ایم. بازدید از این مکان تاریخی به تمام گردشگرانی که قصد سفر به استانبول را دارند توصیه می‌شود. موقعیت جغرافیایی مناسب این آب انبار سبب شده. تا بازدیدکنندگان بتوانند در کنار بازدید از این بنای تاریخی. به سایر جاذبه‌های دیدنی مشهور استانبول، دسترسی داشته باشند.
اگر شما نیز قصد سفر به استانبول و تجربه بازدید از آبانبار باسیلیکا را دارید. پیشنهاد می‌شود برای کسب اطلاعات بیشتر درباره تهیه بلیت و رزرو اقامتگاه، با کارشناسان آژانس مسافرتی در ارتباط باشید.
سؤالات متداول
۱- ساعت بازدید و قیمت ورودی آب انبار باسیلیکا چقدر است؟
بازدید از این آبانبار برای افراد بالای ۸ سال، ۵۰ لیر ترکیه هزینه داشته و در ساعت ۹ صبح الی ۶:۳۰ بعدازظهر امکان‌پذیر است.
۲- آب انبار باسیلیکا کجاست؟
در شهر استانبول، منطقه فاتح، محله سلطان احمد، در ۱۵۰ متری جنوب غربی ایاصوفیه، محله علم‌دار، خیابان یرباتان واقع شده است.
۳- بهترین زمان بازدید از آب انبار باسیلیکا چه موقع است؟
بهترین زمان برای بازدید به دلیل هوای مطلوب و دوری از ازدحام گردشگران، اوایل فصل پاییز است.
۴- جاهای دیدنی در اطراف آب انبار باسیلیکا چیست؟
باسیلیکا، در موقعیت مناسب جغرافیایی در نزدیکی مسجد ایاصوفیه، مسجد سلطان احمد، کلیسا ایا ایرنه، موزه فرش و کاخ توپکاپی قرار گرفته است.
۵- آیا آب انبار باسیلیکا برای افراد دارای معلولیت قابل دسترسی است؟
متأسفانه، به دلیل وجود راه‌پله‌های شیب‌دار که به سمت ورودی منتهی می‌شود. آبانبار باسیلیکا به طور کامل برای افراد دارای معلولیت قابل‌دسترسی نیست. بااین‌حال، در صورت درخواست، آسانسور ویلچر در دسترس است.
